تاریخچه چاپ ایران و جهان
صنعت چاپ
از گذشته تا کنون صنعت چاپ یکی از تأثیرگذارترین صنایع در زندگی بشر به شمار میرفته است، چاپ، صنعتی کاربردی است که تغییرات و پیشرفتهای زیادی تا امروز در جهان داشته است، در ادامه به مطالبی جذاب در رابطه با تاریخ چاپ جهان و ایران میپردازیم.
چاپ چیست؟
زمانی که نوشتهها، عکسها، نقاشی، اعداد و علائم بر روی یک سطح چاپ شونده مانند کاغذ، پارچه و… منتقل میشوند که در تعداد متعدد و زیاد باشند، چاپ گفته میشود.
چاپ خانه به کجا گفته میشود؟
به موسسه یا کارگاهی که دارای تعدادی نیروی انسانی و تعدادی دستگاه مخصوص برای چاپ میباشد و در آن چاپ را انجام میدهند، چاپخانه گفته میشود، چاپخانه ها نقش مهمی در تاریخ چاپ جهان و ایران دارند.
امروزه در چاپخانهها فاکتور، سربرگ، تراکت، بروشور، کارت ویزیت، لیبل و… چاپ میشوند.
تاریخ چاپ در جهان و ایران
تاریخ چاپ جهان و ایران مسئله ای گسترده است که در ادامه به صورت خلاصه به آن میپردازیم.
-
چاپ دوره تاریخی
انسانهای اولیه با استفاده از چاپ بر روی سطوح دیوارهای غارها سعی در ارتباط با یکدیگر داشتهاند، پس قدمت تاریخ چاپ جهان و ایران به صورت دقیق مشخص نیست.
-
چاپ دوره باستانها
حدود 3 هزار سال پیش مردمان بین النهرین برای ارتباط با یکدیگر تصاویری را بر به وسیلهٔ مهره هایی استوانهای بر روی گل و دیواره غارها چاپ می کردند.
-
چاپ چینیها
ابتداییترین چاپ را فردی به نام بی شنگ که در چین بود در سال 1401 میلادی، به کمک گل رس انجام داد.
چین و مصر از کشورهایی بودند که از زمانهای قدیم چیزهایی را روی پارچه چاپ می کردند، در قرن یازدهم کاغذ در چین اختراع و تولید شد و در قرن دوازدهم به اروپا رسید.
چینیها از اولین کسانی بودند که هم به کاغذ و هم مرکب دسترسی داشتند، اولین چاپ چینیها در قرن یازدهم با استفاده از قالبهای چوبی و خاک رس (گل) انجام شد که از آنها برای تکثیر نوشتههایشان استفاده میکردند.
ژاپن و چین در قرن 13 حروف را با جنس فلز برنز ساختند.
هنر چوب تراشی که سال ها در بسیاری از کشورها رواج داشت در قرن 15 به اروپا رسید، در آن زمان از این هنر و چوب های تراشیده شده به عنوان ابزاری برای چاپ استفاده می کردند به این صورت که نوشته هایی را از طریق چاقو هایی مخصوص بر روی آنها کنده کاری می کردند، سپس چوب را در رنگ و جوهر زده و روی کاغذ می گذاشتند، کتاب انجیل از این طریق چاپ شده است.
-
چاپ در اروپا
با توجه به حدسیات و گمانها مارکوپولو و مسافران جاده ابریشم پس از مشاهده کتاب های چاپی این حرفه را به اروپا رساندند، گوتنبرگ در آلمان، اولین فردی بود که ماشین چاپ و چگونگی استفاده از حرف های چاپی را اختراع کرد، البته با توجه به توضیحات ذکر شده این روش 200 سال قبل از یوتنبرگ در چین و کره استفاده می شده است.
روزی 200 تا 300 برگه با روش گوتنبرگ در آن زمان چاپ می شد.
-
چاپ در ایران
تاریخ چاپ در ایران به 5 قرن پیش از مسیح و زمان حکومت هخامنشیان می رسد، نخستین چاپخانه در زمان صفویان در ایران تشکیل شد، چاپ به شکل امروزی در ایران برای بار اول در زمان قاجاریه انجام شد، در آن زمان اولین دستگاه چاپ توسط میرزا صالح از قاره اروپا وارد ایران شده بود.
اولین کتاب تصویری در ایران، کتاب لیلی مجنون بود که در سال 1259 به چاپ رسید.
چاپ و تولید آبان پرچم
یکی از مراکز چاپ و تولید پرچم در شهر تهران آبان پرچم است که با استفاده از دستگاههای پیشرفته به چاپ و تولید انواع پرچم ها از جمله پرچم ساحلی، تشریفات، مذهبی، رومیزی، ایستاده تشریفات و… می پردازد.